Vendi ka një histori korrupsioni politik dhe zgjedhjet mund të rezultojnë të paqëndrueshme…
Fondacioni Heritage, grupi amerikan që prodhoi një plan kyç për mandatin e dytë të Donald Trump, po përpiqet të formësojë zgjedhjet e ardhshme shqiptare.
Kandidati i opozitës, Sali Berisha, kreu i Partisë Demokratike, është mburrur hapur për përfshirjen e grupit në fushatën e tij, duke postuar në internet foto të takimeve të tij me drejtuesit e Fondacionit Heritage dhe duke pretenduar se kjo ka ndihmuar në “dizajnimin” e platformës së tij të politikave.
Berisha, i cili ka shërbyer më parë si president i vendit nga viti 1992 në 1997 dhe kryeministër i tij nga 2005 në 2013, shpreson të kthehet në pushtet pas votimit të 11 majit.
Kryetari i Partisë Demokratike, i cili kaloi pjesën më të madhe të vitit 2023 në arrest shtëpiak për akuza korrupsioni, po kandidon me një platformë konservatore, kundër taksave, që i bën jehonë disa prej pikave kryesore të Trump – duke përfshirë premtimin për ta “bërë Shqipërinë sërish të madhe”. Partia Demokratike është një parti e krahut të djathtë pa asnjë lidhje me partinë amerikane me të njëjtin emër.
Fondacioni Heritage ka zgjeruar gjurmën e tij evropiane pas fitores së Trump në nëntor. Më 11 mars, grupi i ekspertëve amerikanë mblodhi grupe konservatore të linjës së ashpër për të dëgjuar se si strukturat aktuale të BE-së mund të çmontoheshin.
“Me Trump, Fondacioni Heritage ka dëshmuar se është shumë i aftë të vendosë qeveritë në rrugën e duhur kundër emigrantëve, sundimin e ligjit dhe të drejtat sociale,” tha Kenneth Haar, një studiues dhe aktivist në Observatorin e Evropës. Ai shtoi se “të shohësh që ata të luajnë këtë rol në Shqipëri sigurisht që hap një kapitull të ri. Cili vend evropian do të jetë i radhës, mund të pyesim dikush?”
Fondacioni Heritage udhëhoqi rrugën për krijimin e Projektit 2025, udhëzuesin 922 faqesh për shkurtimin rrënjësor të qeverisë së SHBA. Projekti i kërkoi Trumpit të “çmontojë shtetin administrativ”, të ndryshojë politikat për veprimin e klimës, të zvogëlojë kufizimet në nxjerrjen e karburanteve fosile, të heqë investimet shtetërore në energjinë e rinovueshme dhe të heqë Agjencinë për Mbrojtjen e Mjedisit.
Projekti 2025 propozoi gjithashtu kufizimin e të drejtave riprodhuese, duke përfshirë kufizimin e mëtejshëm të aksesit ndaj aborteve, si dhe aksesit në kontraceptivë.
Gjithashtu si konsulent në fushatën e Berishës është edhe grupi kërkimor gjerman Konrad Adenauer Stiftung (KAS), i cili financohet nga shteti gjerman dhe është i lidhur me partinë qeverisëse të qendrës së djathtë të vendit, Bashkimin Demokristian (CDU).
Në shkurt, Berisha zbuloi programin e tij ekonomik me “mbështetjen” e KAS dhe, një muaj më vonë, pohoi në një fjalim se platforma e tij “mbart vulën e “Adenauer Stiftung”.
“Është diçka shumë e mirë të shohësh Konrad Adenauer Stiftung së bashku me Fondacionin Heritage,” tha Haar, duke shtuar “të shohësh ata krah për krah, duke luajtur një rol në dukje të madh në përcaktimin e së ardhmes së politikës shqiptare, është alarmante. Ky koalicion ngre pikëpyetje të reja për anëtarët e rrjetit evropian të Trump.”
Fondacioni Heritage dhe KAS nuk janë të vetmit operativë të huaj të lidhur me fushatën. Chris LaCivita, ish-shefi i fushatës së Trump, tani po orkestron operacionin e Berishës.
“Ne jemi këtu sot sepse duam të ndihmojmë në zgjedhjen e një kryeministri që është një mik i vërtetë i Shteteve të Bashkuara dhe që do të punojë me sukses me Presidentin Trump”, tha LaCivita në një konferencë shtypi në shkurt, teksa u prezantua nga Berisha.
Që nga rizgjedhja e tij, Trump ka kritikuar vazhdimisht BE-në për kundërshtimin e saj të supozuar ndaj interesave tregtare të SHBA. Në mars, ai e quajti BE-në “një nga autoritetet më armiqësore dhe abuzive të taksave dhe tarifave në botë”. Shqipëria po aplikon aktualisht për anëtarësim në BE.
Berisha ka disa muaj që ka promovuar rolin e Fondacionit Heritage dhe ASK-së në fushatën e tij.
Më 16 shkurt, Partia Demokratike e Berishës prezantoi programin e saj elektoral para një “paneli ekspertësh” duke shfaqur një videomesazh nga Thomas Kunze, drejtori i zyrës së KAS-it në Shqipëri. Kunze shfrytëzoi rastin për të ripërsëritur “mbështetjen dhe ndihmën e vazhdueshme të KAS për Partinë Demokratike ndër vite”.
Në këtë aktivitet mori pjesë edhe Steven Buçi nga Heritage Foundation, i cili u shfaq edhe në fotografitë e publikuara nga Berisha në faqen e tij në Facebook.
Në postim, Berisha pranoi rolin e Heritage Foundation në hartimin e agjendës së Trump dhe falënderoi grupin për ndihmën e tij në “rindërtimin e së djathtës shqiptare”.
“Fondacioni Amerikan Heritage vazhdon të japë ekspertizën e tij me rekomandime për programin elektoral të Partisë Demokratike të Shqipërisë dhe është një urë e denjë për komunikim me administratën e Presidentit Donald Trump dhe Kongresin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës”, shtoi ai.
Kjo urë midis Trump dhe Berishës mbështetet nga LaCivita, strategu politik që ndihmoi në drejtimin e fushatës së Trump në 2024.
Gjatë fushatës në Shqipëri, LaCivita dhe Berisha kanë përsëritur disa nga ankesat kryesore të mbështetësve të Trump.
“Kryeministri aktual [Edi Rama] nuk është gjë tjetër veçse një kukull e George Soros”, tha LaCivita, kur u shpall si këshilltar i fushatës së Berishës.
“Nuk mund të jesh një kukull e George Soros dhe një mik i Shteteve të Bashkuara. Thjesht nuk është e mundur”, shtoi ai.
Berisha pretendon se ai është shënjestruar nga një fushatë e udhëhequr nga ish-administrata e Joe Biden dhe financuesi Soros – një filantrop i shquar hungarezo-amerikan që ka mbështetur shumë nga kauzat liberale.
“Soros dhe marionetat e tij kanë bërë gjithçka për të shkatërruar opozitën konservatore të Shqipërisë,” ka pohuar Berisha – duke i bërë jehonë një teorie konspirative të spikatur rreth manipulimit të Sorosit me politikën globale.
Pavarësisht se mori mbështetjen e Fondacionit Heritage, KAS dhe LaCivita, sondazhet sugjerojnë se Berisha nuk ka gjasa të bëjë një rikthim tjetër politik, ndërsa vazhdon të ndjekë Partinë Socialiste të Ramës.
Megjithatë, vendi ka një histori korrupsioni politik dhe zgjedhjet mund të rezultojnë të paqëndrueshme.
Projekti Evropa
Fondacioni Heritage duket se e ka kthyer gjithnjë e më shumë vëmendjen e tij drejt Evropës pas fitores së Trump në nëntor.
Duke folur gjatë konferencës së Aleancës për Qytetarinë Përgjegjëse (ARC) në Londër më 17 shkurt, presidenti i grupit Kevin Roberts foli për fokusin e ri evropian – duke bërë thirrje për një bashkëpunim më të ngushtë midis politikanëve nacional-konservatorë në të gjithë botën perëndimore.
Roberts pohoi se Fondacioni Heritage do të mbështeste “miqtë nga Evropa” për të “rikthyer” institucionet e tyre, duke sugjeruar që organizatat mbikombëtare si BE, Kombet e Bashkuara dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë “na grabitin sovranitetin tonë individual”.
“Kjo ka të bëjë me rimarrjen e sovranitetit, rimarrjen e shpirtit, sovranitetit të secilit prej shteteve tona kombëtare”, tha ai.
Një muaj pas konferencës së ARC-së, Fondacioni Heritage mbajti një samit në Uashington DC me grupet lobuese hungareze dhe polake MÇ dhe Ordo Iuris për të diskutuar se si të rishikojnë strukturat aktuale të BE-së.
Fondacioni Heritage ka mbajtur gjithashtu takime private me politikanë evropianë gjatë muajve të fundit, përfshirë ata të afërt me kryeministrin hungarez Viktor Orban, qeveria e të cilit financon MÇ.
Fondacioni Heritage “kërkon të drejtojë Amerikën drejt autokracisë nën sundimin e Trump”, tha më parë Martin Schirdeëan, një anëtar i Parlamentit Evropian (PE), bashkë-kryetar i grupit The Left.
“Që nga zgjedhja e tij, ne kemi parë se ata synojnë t’i ndjekin ato plane deri në fund. Ne tani e dimë se Fondacioni Heritage dhe aleatët e tyre në Evropë duan të përsërisin atë model këtu. Ne duhet të mbrojmë shërbimet, të drejtat dhe liritë tona nga këta oligarkë me çdo kusht”, tha ai.
Lidhja e Fondacionit Heritage në Shqipëri me KAS është parë nga disa vëzhgues si shqetësuese dhe e papritur.
KAS është e lidhur me CDU, e cila do të formojë një qeveri në Gjermani nën udhëheqjen e Friedrich Merz pas zgjedhjeve federale të shkurtit.
Si CDU ashtu edhe KAS janë pro BE-së, ndërsa Merz ka pohuar se SHBA-ja “nuk është më Amerika që njihnim më parë” pas kthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë dhe miratimit të Projektit 2025.
Shqipëria është aktualisht në procesin e anëtarësimit në BE dhe Berisha tha në një fjalim më 18 mars se ai ishte “plotësisht i përkushtuar” për integrimin e Shqipërisë.
KAS tha se puna e saj në Shqipëri ndihmon në promovimin e pranimit të vendit në BE, “demokracisë së brendshme” të Partisë Demokratike dhe se bashkëpunimi i saj “nuk përfshin asnjë financim institucional”.
Në të kundërt, LaCivita i quajti evropianët “budallenj” në një podcast të Politico në mars.
“Nuk ka asnjë bashkëpunim mes KAS dhe Fondacionit Heritage në Shqipëri,” shtoi KAS. Partia Demokratike “ka disa kohë që ka lidhjet e veta me Fondacionin Heritage. KAS nuk ka qenë e përfshirë në inicimin e këtyre lidhjeve”.
Megjithatë, ashtu si Heritage Foundation, KAS është aktive jashtë vendit. Ajo pretendon të ketë një prani në mbi 100 vende, duke bashkëpunuar me partnerë vendas.
MÇ – e cila financohet kryesisht nga kompania shtetërore e naftës hungareze – është një nga këta partnerë , ndërsa grupi gjerman i mendimit dha gjithashtu rreth 250,000 euro për fondacionin politik të partisë së Orbanit, Fidesz midis 2004 dhe 2012.
KAS deklaroi se lidhjet e saj me MÇ-në janë pjesë e punës së saj “duke ekzaminuar regjimet autoritare” dhe se “MÇ ka një shtrirje veçanërisht të gjerë” mes të rinjve – një “grup synues” i vlefshëm për KAS.
Sfondi i Berishës
Në fjalimin e tij të 18 marsit, Berisha shprehu gjithashtu “mirënjohje të veçantë” për “miqtë e mi nga CDU, Adenauer Stiftung dhe Fondacioni Heritage, të cilët na mbështetën në ditët tona më të vështira”.
Këto “ditë të vështira” kanë përfshirë akuza për korrupsion drejtuar Berishës, si dhe lidhje të dyshuara me krimin e organizuar. Ai mohon të gjitha keqbërjet.
Kandidati i Partisë Demokratike për Kryeministër, të cilit i është ndaluar të udhëtojë në Mbretërinë e Bashkuar, dyshohet se miratoi një ligj të posaçëm kur ishte në detyrë nga 2005 deri në 2013 që ndihmoi dhëndrin e tij të fitonte miliona nga një zhvillim ndërtimi.
Berisha dhe aleatët e tij amerikanë pretendojnë se këto akuza ishin gatuar nga administrata Biden në bashkëpunim me Sorosin – duke sugjeruar se kundërshtarët e Berishës financoheshin nga Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), e cila së fundmi është shkatërruar nga shefi i “efikasitetit të qeverisë” të Trump, Elon Musk.
Në mars, Berisha tha se Trump ishte një nga politikanët që e frymëzoi atë – në veçanti thënia e Trumpit se “armiku më i rrezikshëm është armiku i brendshëm”.
Platforma zgjedhore e Berishës ka reflektuar edhe atë të Trump. Ai ka propozuar futjen e një ligji që njeh vetëm dy gjini, duke pasqyruar dekretin e presidentit të ri të SHBA. Ai gjithashtu ka bërë fushatë për një politikë bujqësore “made in Albania”, duke i bërë jehonë shqetësimit të Trump për importet e huaja.
Berisha gjithashtu thuhet se mban një kapele të kuqe “Make America Great Again”, pas tavolinës së tij. /Përshtati Pamfleti nga Desmog.com/
