Kryeministri Edi Rama ka bërë një deklaratë të fortë gjatë një takimi publik, duke njoftuar se së shpejti qeveria shqiptare do të ndërmarrë një akt normativ të posaçëm, i cili do të prekë sektorët strategjikë të furnizimit me naftë dhe ujë të pijshëm, me qëllim forcimin e kontrollit shtetëror dhe luftën ndaj spekulimeve të tregut.
Në qendër të këtij akti të ri do të jetë pikërisht sektori i karburanteve, ku Rama njoftoi se qeveria po përgatit një model të ri të furnizimit me naftë, ku shteti do të marrë rol aktiv dhe të drejtpërdrejtë në lidhjen e kontratave dhe garantimin e furnizimit të tregut.
“Po punojmë intensivisht për një sistem të ri të furnizimit të naftës, domosdoshmëri dhe mundësi për të kaluar edhe te furnizimi i naftës me një komponent të ri të shtetit si protagonist në realizimin e kontratave dhe furnizimin me naftë. Mendojmë se kjo do të sjellë një kontroll më të madh në çmimin dhe qarkullimin e naftës”, – deklaroi Rama.
Një reagim ndaj oligopolëve dhe abuzimit me çmimet?
Deklarata vjen në një kohë kur opinioni publik ka shprehur pakënaqësi të fortë ndaj çmimeve të larta të karburanteve, që rriten ndjeshëm sapo rriten në bursë, por nuk bien kurrë me të njëjtin ritëm kur çmimet ndërkombëtare ulen. Kjo ka ngritur akuza të vazhdueshme se kompanitë që kontrollojnë tregun, shpesh të lidhura me oligarkë të afërt me qeverinë, manipulojnë çmimet në mënyrë arbitrare, duke dëmtuar qytetarët dhe biznesin vendas.
Ky veprim i paralajmëruar nga Rama shihet nga analistët si një përpjekje për të rishkruar rregullat e lojës, në një sektor me ndikim të drejtpërdrejtë në ekonominë kombëtare dhe jetesën e qytetarëve.
Fokus edhe te uji i pijshëm
Përveç karburanteve, akti normativ pritet të përfshijë edhe furnizimin me ujë të pijshëm, një tjetër sektor që ka qenë prej kohësh në vëmendje për shkak të mungesës së investimeve, humbjeve të larta në rrjet dhe faturimeve abuzive në disa zona.
Rama nuk dha shumë detaje për ndryshimet që do të prekin këtë sektor, por theksoi se qeveria synon të ndërhyjë për të garantuar akses më të drejtë dhe cilësor në burimet ujore.
“Shteti duhet të luajë një rol më të madh, kur është fjala për shërbimet bazë, si nafta dhe uji. Qytetarët nuk mund të mbeten peng i lojërave të tregut dhe abuzimeve të pak kontrolluara,” – tha ai.
Opozita dyshon: Përdorim elektoral apo rregullim real?
Ndërsa Rama artikulon këtë nismë si pjesë e një reforme rrënjësore për kontrollin e sektorëve strategjikë, kritikët paralajmërojnë se masa të tilla mund të shërbejnë edhe për konsolidimin e pushtetit ekonomik në duart e pak personave të zgjedhur nga qeveria, nëse nuk shoqërohen me transparencë të plotë dhe mekanizma realë kontrolli.
Nuk është ende e qartë se çfarë do të parashikojë konkretisht akti normativ dhe si do të operojë shteti në një treg që historikisht ka qenë i privatizuar dhe i dominuar nga lojtarë të mëdhenj.
Por në një kohë kur kostot e jetesës janë rritur ndjeshëm dhe karburantet mbeten një nga faktorët kryesorë të inflacionit, kjo nismë pritet të ndezë një debat të ashpër publik dhe politik në ditët në vijim.
