“Ne besojmë fort se rruga e vërtetë drejt paqes është arritja e zgjidhjes me dy shtete, me Jerusalemin Lindor si kryeqytet të Shtetit të Palestinës. Sa i përket së ardhmes së Gazës, nëse arrihet procesi i paqes, Hamasi nuk do të qeverisë Gazën. Ne kërkojmë unitet kombëtar, ku të gjitha fraksionet bien dakord të lënë armët për të ngritur një shtet të çmilitarizuar sipas së drejtës ndërkombëtare”.
Ky është qëndrimi i ambasadorit të ri të Shtetit të Palestinës në Shqipëri, z. Sami Mhanna, në këtë intervistë për Albanian Daily News. Ndër temat e diskutuara janë vala e fundit e njohjeve të Shtetit të Palestinës dhe reagimi izraelit, situata në Gaza dhe në Bregun Perëndimor, vërejtjet e tij për pozicionimin diplomatik të Shqipërisë në këtë konflikt etj.
Me origjinë nga Gaza, të cilën e la herët për shkak të situatës politike, Ambasadori Mhanna e filloi detyrën në Shqipëri më 5 maj 2025. Ai ka marrë një diplomë të dyfishtë masteri në Siguri dhe Diplomaci si dhe në Terrorizëm dhe Krim të Organizuar në Universitetin e Beogradit në vitin 2019.
Përvoja e tij e mëparshme përfshin punën në Ambasadën e Palestinës në Serbi që prej vitit 2006, e më pas hyrjen në diplomaci në vitin 2010.
Duke shprehur qëndrimin e tij të palëkundur kundër vrasjes së civilëve nga të dyja palët dhe besimin e tij se vetëm dialogu dhe zgjidhjet paqësore duhet të zgjidhin konfliktet, Ambasadori Mhanna thekson se ngjarjet e 7 tetorit 2023 – kur milicia e armatosur e Hamasit kaloi kufirin e Izraelit me Gazën dhe vrau rreth 1200 persona, kryesisht civilë, duke rrëmbyer rreth 250 të tjerë – nuk do të kishin ndodhur po të jetonin njerëzit e tij në liri dhe mirëqenie.
“Presioni i padurueshëm u krijua nga vetë Izraeli. Gjenocidi në Gaza ka zbuluar më tej synimet e vërteta të (kryeministrit izraelit) Netanyahut. Lufta e tij nuk ka të bëjë me shkatërrimin e Hamasit, siç pretendon ai, por me kryerjen e spastrimit etnik ndaj popullit palestinez”, thotë Ambasadori Mhanna në këtë intervistë.
Zoti Ambasador, faleminderit që na dhatë këtë intervistë për Albanian Daily Neës. Para së gjithash, më lejoni të shpreh ngushëllimet e mia për mijëra civilë palestinezë të vrarë në konfliktin e Gazës. Do të doja komentin tuaj mbi njohjen e fundit të Shtetit të Palestinës nga Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja, Australia, Portugalia dhe më pas nga vende të tjera në Kombet e Bashkuara. Si e shihni këtë zhvillim ndërkohë që situata në Gaza mbetet katastrofike?
Jam i nderuar të jap këtë intervistë për ju. Ju falënderoj për mundësinë për të ndarë pikëpamjet mbi zhvillimet e fundit në Palestinë, veçanërisht lidhur me vendimet e guximshme të disa shteteve, përfshirë Australinë, Kanadanë, Portugalinë dhe veçanërisht Mbretërinë e Bashkuar, për të njohur Shtetin e Palestinës. Vendimi i Britanisë ka një peshë të veçantë, duke pasur parasysh rolin e saj historik në mbështetje të Deklaratës së Balfour-it në vitin 1917. Këto njohje përfaqësojnë një vendim të guximshëm për të njohur të drejtat palestineze në ngritjen e shtetit të tyre dhe vetëvendosjen, dhe ne presim shumë shpejt të arrijmë në 159 vende që e njohin plotësisht Palestinën, çka është një arritje e rëndësishme për popullin tonë.
Kjo njohje nuk është dhuratë, as kërkesë; është një e drejtë ligjore dhe historike.
Prej dekadash, palestinezët kanë duruar një sistem brutal okupimi, zhvendosjesh të detyruara dhe vuajtjesh të mëdha. Njohja duhej të kishte ndodhur shumë kohë më parë. Ajo na mundëson të ndjekim të drejtën tonë për vetëvendosje sipas së drejtës ndërkombëtare, të ngremë shtetin tonë të pavarur dhe ta mbajmë Izraelin përgjegjës për krimet e tij në Gjykatën Penale Ndërkombëtare (ICC) dhe në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë (ICJ).
Ndërkohë, situata në Gaza është bërë e padurueshme. Populli ynë po i nënshtrohet urisë, zhvendosjes së dhunshme dhe masakrave. Po përballemi me një gjenocid. Fëmijët po bien të fikët nga uria, nënat nuk kanë mundësi të kurojnë fëmijët e sëmurë, dhe familjet po vdesin nga mungesa e ushqimit, ilaçeve dhe ujit të pijshëm. Infrastruktura është pothuajse shkatërruar. Dhe megjithatë jemi ende në shekullin XXI.
Zoti Ambasador, për të cituar qëndrimin e fundit të Portugalisë për këtë çështje: “Zgjidhja me dy shtete është e vetmja rrugë drejt një paqeje të drejtë dhe të qëndrueshme; një armëpushim është urgjent dhe Hamasi nuk mund të ketë asnjë formë kontrolli në Gaza apo jashtë saj.” Në mendimin tuaj, si do të dukej paqja pas gjithçkaje që ka ndodhur?
Ne besojmë fort se rruga e vërtetë drejt paqes është arritja e zgjidhjes me dy shtete, me Jeruzalemin Lindor si kryeqytet të Shtetit të Palestinës. Kjo vizion, i propozuar për herë të parë nga mbreti i ndjerë i Arabisë Saudite në vitin 2002, mbetet zgjidhja më e mençur dhe më e zbatueshme që u lejon të dy popujve të jetojnë në paqe dhe respekt të ndërsjellë për sovranitetin.
Por pyetja e vërtetë është: A është vërtet administrata e Kryeministrit Netanyahu e gatshme të kërkojë paqe? Veprimet e tij tregojnë të kundërtën.
Qeveria e tij ka minuar sistematikisht çdo përpjekje për paqe. Për shembull, aneksimi i vazhdueshëm i Bregut Perëndimor përmes zgjerimit të vendbanimeve të paligjshme, veçanërisht projekti E1, dhe ndërtimi i mbi 13 mijë njësive banimi në Jerusalem, nuk lënë hapësirë për krijimin e një shteti palestinez.
Për më tepër, Izraeli vijon të mbajë mbi 2 miliardë dollarë të ardhura tatimore palestineze, duke synuar qëllimisht të minojë rolin e Autoritetit Palestinez në pagesën e rrogave dhe përmbushjen e përgjegjësive.
Në Bregun Perëndimor, fëmijë, gra dhe të moshuar arrestohen arbitrarisht, ndërsa të burgosurit palestinezë përballen me kushte të rënda, si fizikisht ashtu edhe mendërisht.
Gjenocidi në Gaza ka zbuluar më tej synimet e vërteta të Netanyahut. Lufta e tij nuk ka të bëjë me shkatërrimin e Hamasit, siç pretendon ai, por me kryerjen e spastrimit etnik ndaj popullit palestinez. Këto janë krime flagrante kundër njerëzimit dhe shkelje të hapura të së drejtës ndërkombëtare. Si përgjigje, disa shtete të përgjegjshme kanë ndërmarrë masa, përfshirë pezullimin e shitjes së armëve ndaj Izraelit, pasi këto armë po përdoren kundër civilëve të pafajshëm që kërkojnë vetëm një jetë normale.
Sa i përket së ardhmes së Gazës, nëse arrihet procesi i paqes, Hamasi nuk do të qeverisë Gazën. Ne kërkojmë unitet kombëtar, ku të gjitha fraksionet bien dakord të lënë armët për të ngritur një shtet të çmilitarizuar sipas së drejtës ndërkombëtare.
Janë bërë pothuajse dy vjet nga nisja e luftës, e cila në thelb është hakmarrja e ashpër e Izraelit pas një sulmi brutal nga luftëtarët e Hamasit. Do të doja vlerësimin tuaj mbi këtë: A ishte akti i Hamasit një llogaritje e gabuar, apo udhëheqësit e organizatës nuk e parashikuan një reagim të tillë?
Po të jetonte populli ynë në liri dhe mirëqenie, ngjarjet e 7 tetorit nuk do të kishin ndodhur. Presioni i padurueshëm u krijua nga vetë Izraeli. Ne jemi plotësisht kundër vrasjes së civilëve në të dyja palët. Besoj fort në dialog dhe zgjidhje paqësore për të zgjidhur konfliktet, gjë që Kryeministri Netanyahu vazhdon ta shmangë, jo me armë dhe dhunë.
Dhuna e fundit e ushtruar nga Hamasi duhet parë në kontekstin e dekadave të vuajtjes. Palestinezët kanë duruar dhimbje të pamasë për shumë kohë.
Bllokada mbytëse mbi Gazën dhe situata e rëndë në Bregun Perëndimor e detyruan një reagim të tillë. Ne kemi jetuar nën një okupim brutal, duke u përballur me trajtime çnjerëzore dhe kushte të padurueshme për 77 vjet.
Po të mos ishim nën okupim, po të mund të jetonim një jetë normale me dinjitet dhe të drejta, 7 tetori nuk do të kishte ndodhur kurrë, dhe Hamasi si lëvizje nuk do të kishte ekzistuar.
Presidenti palestinez Mahmoud Abbas ka emëruar një Kryeministër të ri, z. Mohammad Mustafa. Si është pritur kjo lëvizje mes palestinezëve?
Besoj se emërimi i z. Mustafa si Kryeministër është një vendim i mençur. Ai është një lider i përkushtuar dhe punëtor, dhe programi i tij kryesor fokusohet në tre prioritete kyçe:
Së pari, forcimi i bashkëpunimit ndërkombëtar me komunitetin global, përfshirë vendet arabe dhe Bashkimin Evropian, me synim ushtrimin e presionit mbi Izraelin për t’i dhënë fund gjenocidit dhe për të siguruar që ndihma humanitare të mbërrijë në Gaza pa pengesa.
Së dyti, puna për reformën e brendshme në institucionet palestineze dhe zhvillimet në disa sektorë që mund t’i shërbejnë më mirë popullit tonë dhe të forcojnë qëndrueshmërinë kombëtare.
Së treti, rikuperimi i të ardhurave të mbajtura, gati 2 miliardë dollarë të ndaluara nga ministri izraelit i financave, që mund të zgjidhte shumë nga sfidat financiare që po përballin institucionet tona dhe të ofronte ndihmë urgjente për familjet palestineze që varen nga këto fonde.
Udhëheqësit izraelitë kanë deklaruar së fundmi se nuk do të ketë kurrë një shtet palestinez dhe kanë kërcënuar të aneksojnë pjesë të Bregut Perëndimor, ndërsa Emiratet e Bashkuara Arabe kanë deklaruar se aneksimi është një vijë e kuqe që do të përjashtonte çdo mundësi integrimi rajonal. Do të doja vlerësimin tuaj për qëndrimin e vendeve arabe gjatë këtij konflikti.
Ne e vlerësojmë thellësisht mbështetjen e palëkundur të vendeve arabe për Palestinën gjatë këtyre kohëve të vështira, qoftë përmes ndihmës humanitare të dërguar në Gaza, qoftë përmes dënimeve të tyre politike ndaj krimeve të luftës së Izraelit dhe spastrimit etnik ndaj popullit palestinez.
Shprehim falënderime të veçanta për Egjiptin dhe Jordaninë për qëndrimin e tyre të vendosur në refuzimin dhe parandalimin e zhvendosjes së detyruar të dy milionë gazasve në territoret e tyre. Ky ishte një veprim i guximshëm dhe parimor nga dy kombe mike.
Ne gjithashtu e vlerësojmë rolin e rëndësishëm të Mbretërisë së Arabisë Saudite, së bashku me Francën, në organizimin e një konference të rëndësishme në mbështetje të zgjidhjes me dy shtete. Ky është një hap i guximshëm drejt arritjes së një paqeje të drejtë dhe të qëndrueshme mbi bazën e së drejtës ndërkombëtare.
Si e vlerësoni qëndrimin e Shqipërisë në këtë çështje? Vendi ynë së fundmi abstenoi nga votimi në rezolutën e OKB-së në mbështetje të zgjidhjes me dy shtete…
Fatkeqësisht, kemi vërejtur disa hapa prapa në politikën e jashtme të Shqipërisë, veçanërisht lidhur me votimin e saj në Kombet e Bashkuara dhe qëndrimin në arenën ndërkombëtare.
Nuk kemi parë asnjë dënim të qartë nga Ministria e Jashtme për gjenocidin dhe spastrimin etnik që po ndodh aktualisht në Gaza.
Kjo është befasuese për ne, veçanërisht duke pasur parasysh që Shqipëria ishte ndër vendet e para që njohu Shtetin e Palestinës në vitin 1988, si dhe faktin që shumë palestinezë nga diaspora jonë jetojnë këtu në harmoni.
Besoj se rruga më e mirë do të ishte që qeveria shqiptare të marrë hapa më të fortë dhe më seriozë kundër politikave të Kryeministrit Netanyahu dhe të dënojë veprimet e Izraelit si në Bregun Perëndimor ashtu edhe në Gaza, në përputhje me të drejtën ndërkombëtare.
Edhe aleatët më të afërt të Izraelit po ndërmarrin tani masa të forta, duke vendosur sanksione, duke bërë dënime dhe duke ushtruar presion ndaj politikave të tyre.
Shqipëria, si një komb që ka kaluar historinë e vet të vështirë dhe përpjekjet përmes luftërave, e kupton më së miri vlerën e lirisë dhe të drejtën për të jetuar në paqe.
Misioni im këtu në Shqipëri është të forcoj marrëdhëniet si me qeverinë ashtu edhe me popullin e madh të këtij vendi. Jam këtu për të ndërtuar ura paqeje dhe mirëqenieje mes nesh, dhe mbetem optimist për të ardhmen e marrëdhënieve tona. /ADN
