Në paketën e re fiskale për vitin 2026, Ministria e Financave ka përfshirë një ndryshim të rëndësishëm që prek drejtpërdrejt sektorin e bujqësisë: rishikimi i ligjit për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar (TVSH), me synim korrigjimin e skemës së rimbursimit për fermerët.
Sipas parashikimeve paraprake, qeveria planifikon që fermerët të kompensohen me një normë prej 10% për TVSH-në, duke i dhënë fund periudhës aktuale ku skema tatimore për bujqësinë është zeruar dhe kompensimi është 0%.
10% rimbursim, direkt në llogaritë bankare të fermerëve
Ministria e Financave ka sqaruar se kompensimi 10% do të:
kalojë drejtpërdrejt në llogarinë bankare të fermerit,
nuk kërkon ndërmjetës,
nuk lidhet me faturimin e tregtarëve apo grumbulluesve.
Skema synon të thjeshtojë procesin dhe njëkohësisht të mbrojë fermerët nga humbjet që vijnë si pasojë e axhendës aktuale fiskale.
Kostoja e kësaj mase llogaritet të arrijë 1.5 miliardë lekë në vit, ose rreth 15 milionë euro.
Pse po ndryshon skema? Problemi i TVSH-së 0%
Ndryshimet e viteve 2018–2019, kur TVSH për bujqësinë u vendos në nivelin 0%, u pritën fillimisht si politikë lehtësuese. Por në praktikë, skema rezultoi problematike:
Grumbulluesit, tregtarët dhe kompanitë që blejnë prodhimin vendas nuk mund të rimbursojnë më TVSH-në, pasi nga fermeri marrin faturë me 0%.
Për shkak të kësaj, blerësit ose:
nuk e blejnë prodhimin vendas,
ose, nëse e blejnë, janë të detyruar të ngarkojnë 20% TVSH në çmimin final.
Kjo e rrit automatikisht çmimin e produktit në treg dhe i bën produktet shqiptare më pak konkurruese krahasuar me ato të importit.
Në shumë raste, siç kanë raportuar edhe shoqatat e fermerëve, prodhimet kanë mbetur stok, pasi blerësit janë orientuar drejt importit që për ta është më i leverdishëm në aspektin fiskal.
Çfarë synon qeveria me skemën e re?
Sipas Ministrisë së Financave, rishikimi i ligjit të TVSH-së synon:
të ulë kostot për fermerët,
të nxisë prodhimin vendas,
të rrisë konkurrueshmërinë e produkteve bujqësore,
të krijojë stimuj të rinj për investime në bujqësi,
të shmangë bllokimin e prodhimit në magazina.
Skema e re e kompensimit pritet të ketë ndikim të menjëhershëm në zinxhirin e furnizimit: nëse fermeri kompensohet me 10%, grumbulluesit dhe tregtarët do të kenë më shumë fleksibilitet për të blerë prodhimin vendas, pa u penalizuar nga barra e TVSH-së.
Në pritje të projektligjit
Ndryshimet janë njoftuar si pjesë e paketës fiskale 2026, por projekti i plotë ligjor ende nuk është publikuar. Detajet teknike pritet të bëhen të ditura në javët e ardhshme, ndërsa sektorët e interesuar po presin shpjegime për procedurat, mënyrën e llogaritjes dhe dokumentacionin që kërkohet.
Sektori i bujqësisë, që përbën një pjesë të madhe të ekonomisë së vendit, pritet të jetë një nga përfituesit kryesorë të kësaj reforme fiskale, nëse ajo zbatohet me korrektësi dhe transparencë.
