Ai i ka mbijetuar një atentati me dron, një pushtimi nga mercenarët dhe ç’njohjes si udhëheqësi legjitim i vendit të tij nga më shumë se 60 vende.
Por a mund t’i mbijetojë Presidenti i Venezuelës, Nicolás Maduro, Donald Trump?
Presidenti amerikan e ka shtuar presionin në muajt e fundit, duke e quajtur Maduron një udhëheqës të paligjshëm dhe një “narkoterrorist” dhe duke dyfishuar një shpërblim për kapjen e tij në 50 milionë dollarë. SHBA-të kanë dërguar forcën më të madhe detare në Karaibe që nga kriza e raketave kubane dhe bombarduesit dhe avionët spiunë amerikanë kanë fluturuar pranë bregdetit të Venezuelës.
Por Trump nuk ka përcaktuar një objektiv përfundimtar përtej thënies “ne thjesht duhet të kujdesemi për Venezuelën” dhe Maduro po përdor një taktikë që e ka përdorur shumë herë më parë: duke i ofruar Uashingtonit negociata të fshehta dhe duke lënë në hije mundësinë e një ndryshimi të ardhshëm të qeverisë.
Nëse Trump vendos për ndryshimin e regjimit, udhëheqësi socialist revolucionar do të përballet me një armik shumë më të fuqishëm, por mund të përdorë aftësitë e mbijetesës që i ka përsosur gjatë 12 viteve të fundit.
I zgjedhur si udhëheqës pasi mentori i tij Hugo Chávez vdiq nga kanceri në vitin 2013, Maduro ka provuar të jetë një operator dinak, duke sfiduar vlerësimet fillestare se do të ishte një kujdestar pa autoritetin ose karizmën që do të zgjaste.
“Ai ka qenë strategjik dhe i përqendruar në mbijetesën e tij që nga dita e parë,” tha Risa Grais-Targow, drejtoreshë e Amerikës Latine në konsulencën Eurasia.
“Kushtet e trashëgimisë së tij e detyruan atë të konsolidonte pushtetin shpejt; ai trashëgoi një Parti të Bashkuar Socialiste të Venezuelës të përçarë, me rivalë të ndryshëm të brendshëm.”
Maduro i la mënjanë sfiduesit e mundshëm, si civilë ashtu edhe ushtarakë – dhe lidershipi i tij zgjati. Këtë muaj ai festoi ditëlindjen e tij të 63-të me publikimin e një filmi propagandistik të sponsorizuar nga qeveria për jetën e tij.
Ditët e fundit, ai ka alternuar një mesazh sfide me propozime paqeje ndaj SHBA-së, duke ndërhyrë në këngën “Imagine” të John Lennon në një tubim dhe duke publikuar një video të tij në Instagram duke kërcyer me një “këngë paqeje”.
Ndërkohë, Karakasi i dërgoi një mesazh Trumpit se udhëheqësi i Venezuelës mund të jetë i gatshëm të japë dorëheqjen brenda dy vjetësh, por Shtëpia e Bardhë e hodhi poshtë ofertën, sipas raportimeve të lajmeve. Maduro të mërkurën nxori një shpatë gjatë një marshimi në Karakas, duke u zotuar të “mbrojë çdo pëllëmbë të kësaj toke të bekuar”.
Maduro kryeson një lëvizje revolucionare socialiste që ka mbajtur pushtetin vazhdimisht që nga viti 1999. Ajo kontrollon forcat e armatosura, policinë, gjykatat dhe Kongresin, si dhe pjesë të mëdha të ekonomisë.
Lubrifikimi i makinerisë qeveritare, thonë ish-zyrtarë amerikanë dhe venezuelas, është një rrjet korrupsioni i sanksionuar nga shteti. Besnikëria shpërblehet jo me paga të larta, monedha bolivar që është praktikisht e pavlerë por me komisione nga mashtrime duke përfshirë trafikimin e kokainës, minierat e paligjshme të arit, tregtinë e naftës në tregun e zi dhe kontrabandën. Bashkëfajësia e zyrtarëve i bën ata më të ngurruar të mendojnë për një ndryshim regjimi për shkak të rrezikut të ndjekjes penale.
Një ish-agjent i zbatimit të ligjit amerikan që hetoi trafikimin e drogës venezueliane tha se Maduro, ashtu si Chavez para tij, luajti një rol të rëndësishëm në tregtinë e kokainës.
“Ai është kreu i një shteti kombëtar mashtrues që ka një infrastrukturë të tërë ushtarake që transporton kokainë”, tha agjenti në pension.
Përreth Maduros është një grup i vogël zyrtarësh të lartë të besuar. Delcy Rodríguez, nënkryetare, ka ndikim mbi ekonominë dhe industrinë e naftës, ndërsa vëllai i saj Jorge, një psikiatër i trajnuar, kryeson Kongresin dhe ka vepruar si negociatori kryesor i Venezuelës me qeveritë e huaja.
Vladimir Padrino López, ministër i mbrojtjes për 11 vitet e fundit, ka mbajtur kontrollin e ngushtë të regjimit mbi forcat e armatosura dhe ka vepruar si një lidhje me Moskën, e cila furnizon shumicën e armëve të Venezuelës. Ai dhe ministri i brendshëm Diosdado Cabello, i cili kontrollon policinë dhe burgjet, garantojnë kontrollin dhe sigurojnë që mospajtimi të shtypet shpejt.
“Maduro është më inteligjent nga sa mendojnë njerëzit dhe është i rrethuar nga njerëz shumë të aftë”, tha një ish-udhëheqës nga Karaibet që negocioi me të.
Ai i ka mbijetuar disa përpjekjeve për ta rrëzuar nga pushteti. Në vitin 2018, shpërthime u dëgjuan afër vendit ku ai po fliste në një ngjarje ushtarake në Karakas dhe qeveria më vonë tha se ai i kishte shpëtuar një sulmi me dronë të ngarkuar me eksplozivë. Dy vjet më vonë, qeveria tha se kishte zmbrapsur një përpjekje nga një grup mercenarësh me bazë në Miami për të pushtuar Venezuelën dhe për të kapur Maduron, duke vrarë disa nga pushtuesit dhe duke kapur të tjerë.
Përpjekja më e profilit të lartë për të larguar Maduron ndodhi gjatë mandatit të parë të Trump, kur SHBA-të udhëhoqën një koalicion prej më shumë se 60 vendesh duke njoftuar se nuk e konsideronin më atë si presidentin legjitim dhe në vend të kësaj do ta njihnin Juan Guaido, udhëheqësin e atëhershëm të opozitës.
Guaido krijoi një qeveri alternative, dërgoi “ambasadorë” jashtë vendit dhe mori në zotërim disa asete venezueliane jashtë vendit. Por ai kurrë nuk siguroi kontroll mbi levat e pushtetit brenda vendit dhe iku në Miami.
Maduro gjithashtu i mbijetoi sanksioneve të “presionit maksimal” gjatë mandatit të parë të Trump dhe që atëherë ka fituar lehtësim të kufizuar në këmbim të premtimeve për reforma demokratike që ai më pas nuk arriti t’i përmbushë.
Për ata brenda Venezuelës, tradhtia ose braktisja e regjimit vjen me një çmim potencialisht të lartë: ata do të rrezikonin tortura, burgim dhe vdekje. Një hetim nga Human Rights Watch në vitin 2019 dokumentoi se si agjencia e frikshme ushtarake e kundërzbulimit, DGCIM, dhe shërbimi civil i inteligjencës SEBIN kishin ndaluar dhe torturuar personel ushtarak të akuzuar për komplot kundër qeverisë.
Misioni i pavarur i OKB-së për gjetjen e fakteve arriti në përfundimin në vitin 2022 se SEBIN dhe DGCIM kishin përdorur torturë dhe dhunë seksuale për të heshtur opozitën. Disa nga këto shkelje përbënin krime kundër njerëzimit, tha ai.
Agjentët aktivë përshkruajnë një kulturë frike dhe dyshimi brenda shërbimeve të inteligjencës, ku agjentët kubanë të kundërzbulimit mbajnë nën vëzhgim dhe besnikëria vihet vazhdimisht në dyshim. “Është më mirë të heshtësh në korridore sepse nuk e di kurrë kush po dëgjon”, tha njëri.
Një udhëheqës sindikate i trajnuar në Kubë dhe i cili punoi për një kohë të shkurtër si shofer autobusi, Maduro ka projektuar gjithashtu një personazh publik të jashtëzakonshëm rreth të cilit qeveria ka ndërtuar një lloj kulti.
Transmetuesi shtetëror i Venezuelës VTV shpiku një personazh vizatimor të quajtur Super Bigote, ose Super Mustaqe, në vitin 2021, i modeluar sipas Maduros dhe mustaqeve të tij të zeza e të dendura, karakteristike. Seriali i animuar tregon Super Bigote me pelerinën e tij të kaltër karakteristike duke u hedhur për të luftuar imperializmin amerikan dhe sanksionet ekonomike.
Qeveria revolucionare socialiste shpërndau miliona lodra Super Bigote për të ndërtuar besnikëri.
Përpara zgjedhjeve presidenciale të vitit të kaluar, media shtetërore kërkoi të portretizonte një imazh më të butë të Maduros, duke e treguar atë duke kërcyer dhe kënduar. Ajo transmetoi një dokumentar që përqendrohej në rininë e tij duke luajtur bejsboll.
Por përpjekja për të ribërë imazhin e njërit prej autoritarëve më famëkeq në botë dështoi. Sipas një numërimi të opozitës të fletëve zyrtare të numërimit të mbledhura nga qendrat e votimit, Maduro humbi zgjedhjet me një milje diferencë, duke fituar më pak se 20 përqind të votave.
Kjo nuk e ndaloi Maduron të shpallte fitoren. Ai refuzoi kërkesat e qeverive të huaja për të paraqitur prova që mbështesin “fitoren” e tij dhe u inaugurua për një mandat të tretë gjashtëvjeçar janarin e kaluar.
“Maduro mund të sillet si budalla ndonjëherë dhe të flasë keq anglisht, por Maduro nuk është budalla”, tha një ish-oficer ushtarak venezuelian që tani jeton jashtë vendit. “Asgjë nuk lëviz në Venezuelë pa e ditur Maduro. Dhe ai ka qeverisur tani për pothuajse aq kohë sa Chavez.”/ Financial Times
