Propozimi i Witkoff parashikon lirimin e pengjeve brenda 48 orëve të para, jep amnisti për anëtarët e Hamasit që angazhohen për paqen, inkurajon banorët e Gazës të qëndrojnë, ndërsa SHBA-të angazhohen në dialogun izraelito-palestinez
Propozimi i SHBA-së për t’i dhënë fund luftës në Gaza i inkurajon palestinezët të qëndrojnë në Rrip dhe parashikon krijimin e një rruge drejt një shteti të ardhshëm palestinez, sipas një kopjeje të planit të siguruar nga The Times of Israel.
Dokumenti me 21 pika, i ndarë nga SHBA-të me një numër të vogël vendesh arabe dhe myslimane më parë këtë javë në margjinat e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, përmban gjithashtu klauzola që kanë qenë elementë kryesorë në propozime të ndryshme të hartuara nga palë të ndryshme të interesuara në muajt e fundit, nga lirimi i të gjithë pengjeve deri te largimi i Hamasit nga pushteti.
Por vendimi për të inkurajuar në mënyrë të qartë palestinezët që të qëndrojnë në Gaza kulmoi një evolucion të madh për administratën Trump mbi këtë çështje, duke pasur parasysh se Trump në shkurt tronditi pjesën më të madhe të botës me fjalimin për marrjen e Gazës nga SHBA-të dhe zhvendosjen e përhershme të të gjithë popullsisë së saj prej rreth dy milionë banorësh.
Këto komente i dhanë një shtysë të konsiderueshme idesë midis partnerëve të koalicionit të ekstremit të djathtë të kryeministrit Benjamin Netanyahu dhe madje edhe midis figurave politike më të moderuara izraelite, të cilat që atëherë kanë punuar në mënyrë aktive për të “inkurajuar migrimin vullnetar” të banorëve të Gazës, megjithëse pa sukses deri më sot.
Për më tepër, propozimi që parashikon një rrugë të mundshme drejt një shteti të ardhshëm palestinez pasi rindërtimi i Gazës të ketë përparuar dhe reforma e Autoritetit Palestinez të jetë përfunduar, duket gjithashtu të jetë një largim i madh nga politika e administratës Trump e aplikuar deri më sot, duke pasur parasysh se ajo ka shmangur shprehjen e mbështetjes për një zgjidhje me dy shtete.
Plani i siguruar nga The Times of Israel, dhe i konfirmuar nga dy burime të njohura me çështjen, parashikon që SHBA-të të krijojnë një dialog me Izraelin dhe palestinezët për të rënë dakord mbi një “horizont politik” për “bashkëjetesë paqësore”.
Ndërsa këto kushte janë pika kryesore tërheqëse për palestinezët, propozimi i hartuar kryesisht nga i dërguari special i SHBA-së, Steve Witkoff, që pritet të përpunohet në ditët në vijim, përfshin gjithashtu klauzola që Izraeli i ka kërkuar prej kohësh.
Ato përfshijnë një angazhim që Hamasi të çarmatoset, demilitarizimin e Gazës dhe krijimin e një procesi për deradikalizimin e popullsisë.
Këto kërkesa ka të ngjarë ta bëjnë propozimin të vështirë për t’ia shitur Hamasit, dhe krijimi i një rruge të mundshme drejt një shteti të ardhshëm palestinez nga plani mund të jetë një vijë e kuqe për kryeministrin Benjamin Netanyahu, i cili ka bërë fushatë prej kohësh për parandalimin e një zgjidhjeje me dy shtete.
Por Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ishte optimist të premten për shanset e tij, duke u thënë gazetarëve më herët gjatë ditës se një marrëveshje mund të jetë arritur tashmë, përpara se të postonte në Truth Social se “negociatat intensive kanë vazhduar për katër ditë dhe do të vazhdojnë për aq kohë sa të jetë e nevojshme për të arritur një marrëveshje të përfunduar me sukses”.
“Të gjitha vendet brenda rajonit janë të përfshira, Hamasi është shumë i vetëdijshëm për këto diskutime dhe Izraeli është informuar në të gjitha nivelet, përfshirë Kryeministrin [Benjamin] Bibi Netanyahu”, shtoi ai, duke iu referuar kryeministrit.
Propozimi i SHBA-së është ende mjaft i pakët në detaje dhe negociatat pasuese ka të ngjarë të jenë të nevojshme, edhe nëse palët bien dakord me planin.
Po cilat janë 21 pikat e planit?
Më poshtë është përmbajtja e planit, e cila është parafrazuar me kërkesë të burimeve që e kanë siguruar atë.
1. Gaza do të jetë një zonë e deradikalizuar, pa terrorizëm që nuk përbën kërcënim për fqinjët e saj.
2. Gaza do të rindërtohet për të mirën e popullit të saj.
3. Nëse të dyja palët bien dakord me propozimin, lufta do të përfundojë menjëherë, me forcat izraelite që do të ndalojnë të gjitha operacionet dhe do të tërhiqen gradualisht nga Rripi.
4. Brenda 48 orëve nga pranimi publik i marrëveshjes nga Izraeli, të gjithë pengjet e gjallë dhe të vdekur do të kthehen.
5. Pasi të kthehen pengjet, Izraeli do të lirojë disa qindra të burgosur palestinezë që vuajnë dënime me burgim të përjetshëm dhe mbi 1,000 banorë të Gazës të arrestuar që nga fillimi i luftës, së bashku me trupat e disa qindra palestinezëve.
6. Pasi të kthehen pengjet, anëtarët e Hamasit që angazhohen për bashkëjetesë paqësore do të amnistohen, ndërsa anëtarët që dëshirojnë të largohen nga Rripi do të kenë mundësi të kalojnë të sigurt drejt vendeve pritëse.
7. Pasi të arrihet kjo marrëveshje, ndihma do të vërshojë në Rrip me ritme jo më të ulëta se standardet e përcaktuara në marrëveshjen e pengjeve të janarit 2025, e cila përfshinte 600 kamionë me ndihmë në ditë, së bashku me rehabilitimin e infrastrukturës kritike dhe hyrjen e pajisjeve për heqjen e rrënojave.
8. Ndihma do të shpërndahet, pa ndërhyrje nga asnjëra palë, nga Kombet e Bashkuara dhe Gjysmëhëna e Kuqe, së bashku me organizata të tjera ndërkombëtare që nuk janë të lidhura as me Izraelin dhe as me Hamasin.
Teksti i kësaj klauzole duket qëllimisht i paqartë dhe me sa duket lë një hapësirë për funksionimin e vazhdueshëm të Fondacionit Humanitar të Gazës, pasi teknikisht është një organizatë amerikane, edhe nëse ka qenë ide e izraelitëve të lidhur me qeverinë dhe është hartuar për t’iu përshtatur ndjekjes penale të luftës nga qeveria izraelite.
9. Gaza do të qeveriset nga një qeveri e përkohshme dhe kalimtare e teknokratëve palestinezë, të cilët do të jenë përgjegjës për ofrimin e shërbimeve të përditshme për njerëzit e Rripit. Komiteti do të mbikëqyret nga një organ i ri ndërkombëtar i krijuar nga SHBA-të në konsultim me partnerët arabë dhe evropianë. Ai do të krijojë një kornizë për financimin e rindërtimit të Gazës derisa Autoriteti Palestinez të ketë përfunduar programin e tij të reformës.
Kjo është përmendja e parë në planin amerikan e Autoritetit Palestinez me seli në Ramallah. Izraeli e ka përjashtuar autoritetin si një sundimtar të mundshëm të Gazës, duke anuluar kështu atë që është bërë çelësi për rekrutimin e ndihmës arabe në menaxhimin e Rripit pas luftës, duke pasur parasysh se bashkësia ndërkombëtare e sheh bashkimin e Bregut Perëndimor dhe Gazës nën një organ të vetëm qeverisës të reformuar si thelbësor për stabilitetin dhe paqen afatgjatë.
Vendimi i dukshëm për të rezervuar rolin e AP-së për një datë të mëvonshme të paspecifikuar ka të ngjarë të jetë një pilulë e vështirë për t’u gëlltitur nga Ramallahu, por gjithashtu ka një ndikim të kufizuar në këto diskutime.
Pika nëntë duket se huazon shumë nga plani i ish-kryeministrit të Mbretërisë së Bashkuar Tony Blair për t’i dhënë fund luftës, i cili u zbulua për herë të parë nga The Times of Israel në fillim të këtij muaji.
Blair dhe ish-këshilltari i lartë i Shtëpisë së Bardhë, Jared Kushner, kanë punuar për dosjen e Gazës për muaj të tërë, ndërsa kanë qenë këshillues të Witkoff.
10. Do të krijohet një plan ekonomik për rindërtimin e Gazës nëpërmjet mbledhjes së ekspertëve me përvojë në ndërtimin e qyteteve moderne të Lindjes së Mesme dhe nëpërmjet shqyrtimit të planeve ekzistuese që synojnë tërheqjen e investimeve dhe krijimin e vendeve të punës.
11. Do të krijohet një zonë ekonomike, me tarifa dhe tarifa aksesi të reduktuara që do të negociohen nga vendet pjesëmarrëse.
12. Askush nuk do të detyrohet të largohet nga Gaza, por ata që zgjedhin të largohen do të lejohen të kthehen. Për më tepër, banorët e Gazës do të inkurajohen të qëndrojnë në Rrip dhe do t’u ofrohet mundësia për të ndërtuar një të ardhme më të mirë atje.
13. Hamasi nuk do të ketë asnjë rol në qeverisjen e Gazës. Do të ketë një angazhim për të shkatërruar dhe ndaluar ndërtimin e çdo infrastrukture ushtarake sulmuese, përfshirë tunelet. Udhëheqësit e rinj të Gazës do të angazhohen për bashkëjetesë paqësore me fqinjët e tyre.
14. Partnerët rajonalë do të ofrojnë një garanci sigurie për të siguruar që Hamasi dhe fraksionet e tjera të Gazës të përmbushin detyrimet e tyre dhe që Gaza të mos paraqesë më kërcënim për Izraelin ose popullin e tij.
15. SHBA-të do të punojnë me partnerë arabë dhe të tjerë ndërkombëtarë për të zhvilluar një forcë të përkohshme ndërkombëtare stabilizimi që do të vendoset menjëherë në Gaza për të mbikëqyrur sigurinë në Rrip. Forca do të zhvillojë dhe trajnojë një forcë policore palestineze, e cila do të shërbejë si një organ afatgjatë i sigurisë së brendshme.
16. Izraeli nuk do ta pushtojë ose aneksojë Gazën, dhe IDF do ta dorëzojë gradualisht territorin që aktualisht e ka të pushtuar, ndërsa forcat zëvendësuese të sigurisë do të vendosin kontrollin dhe stabilitetin në Rrip.
17. Nëse Hamasi e vonon ose e refuzon këtë propozim, pikat e mësipërme do të vazhdojnë në zonat pa terror, të cilat IDF do t’ia dorëzojë gradualisht forcës ndërkombëtare të stabilizimit.
Kjo është përmendja e parë e mundësisë që marrëveshja të zbatohet të paktën pjesërisht, edhe nëse Hamasi nuk është dakord.
18. Izraeli pranon të mos kryejë sulme në të ardhmen në Katar. SHBA-të dhe bashkësia ndërkombëtare e pranojnë rolin e rëndësishëm ndërmjetësues të Dohas në konfliktin e Gazës.
19. Do të vendoset një proces për deradikalizimin e popullsisë. Kjo do të përfshijë një dialog ndërfetar që synon ndryshimin e mentalitetit dhe narrativave në Izrael dhe Gaza.
20. Kur rindërtimi i Gazës të ketë përparuar dhe programi i reformës së AP-së të jetë zbatuar, kushtet mund të jenë në vend për një rrugë të besueshme drejt shtetësisë palestineze, e cila njihet si aspiratë e popullit palestinez.
Klauzola nuk jep detaje në lidhje me programin e reformës palestineze dhe nuk është përfundimtare në lidhje me kohën kur mund të vendoset rruga drejt shtetësisë.
21. SHBA-të do të krijojnë një dialog midis Izraelit dhe palestinezëve për të rënë dakord mbi një horizont politik për bashkëjetesë paqësore. /Përshtatur nga Times of Izrael/
