Me ritmin që kanë ecur në vitin 2025, teorikisht rusëve do t’u duheshin rreth 100 vjet dhe dhjetëra miliona viktima për të pushtuar pjesën tjetër të Ukrainës…
Ndryshe nga narrativa e shtyrë nga propaganda ruse, Ukraina deri më tani e ka fituar luftën. Edhe Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, i cili në shkurt të vitit 2025 i mbajti një leksion Presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky se ai duhet t’u nënshtrohet kërkesave ruse sepse “nuk ke letrat e duhura”, këtë javë ka deklaruar se “Ukraina, me mbështetjen e Bashkimit Evropian, është në një pozicion për të luftuar dhe për të fituar”.
Kur filloi konflikti në vitin 2014, Ukraina dukej plotësisht e pafuqishme përballë agresionit rus dhe rusët pushtuan lehtësisht Krimenë dhe pjesë të tjera të Ukrainës lindore. Lufta hyri në një fazë më intensive më 24 shkurt 2022, kur Rusia ndërmori një sulm të gjithanshëm, me qëllim nënshtrimin e të gjithë Ukrainës dhe përfundimin e ekzistencës së saj si një komb i pavarur.
Në atë kohë, udhëheqja ruse dhe shumë vëzhgues në të gjithë botën prisnin që Rusia të pushtonte Kievin dhe ta mposhtte ushtrinë ukrainase me vendosmëri brenda pak ditësh. Edhe mbështetësit perëndimorë të Ukrainës ishin aq të pasigurt për shanset e rezistencës së Ukrainës saqë ofruan të evakuonin Presidentin Zelensky dhe ekipin e tij dhe t’i ndihmonin ata të krijonin një qeveri në mërgim.
Por Zelensky zgjodhi të qëndronte në Kiev dhe të luftonte, duke u thënë amerikanëve, “Më duhen municione, jo një makinë“. Forcat ukrainase të pakta në numër e tronditën botën duke zmbrapsur sulmin rus ndaj Kievit. Ushtria ukrainase më pas kundërsulmoi në fund të verës së vitit 2022, korri dy fitore të mëdha në rajonet e Kharkiv dhe Kherson, dhe çliroi pjesën më të madhe të territorit të pushtuar nga rusët në fazën e parë të pushtimit të tyre.
Që atëherë, pavarësisht fitimeve të kufizuara nga të dyja palët, vija e frontit nuk ka lëvizur shumë. Rusët po përpiqen të krijojnë përshtypjen se po përparojnë pa pushim, por fakti është se, që nga pranvera e vitit 2022, ata nuk kanë arritur të pushtojnë ndonjë objektiv me rëndësi të madhe strategjike, siç janë qytetet e Kievit, Kharkivit apo Khersonit.
Në vitin 2025, me një kosto prej rreth 200,000 deri në 300,000 ushtarësh të vrarë dhe të plagosur, ushtria ruse deri më tani ka arritur të pushtojë vetëm një copë të hollë të zonës kufitare që, sipas burimeve më të besueshme, përbën rreth 0.6 përqind të territorit të përgjithshëm të Ukrainës. Me ritmin që kanë ecur në vitin 2025, teorikisht rusëve do t’u duheshin rreth 100 vjet dhe dhjetëra miliona viktima për të pushtuar pjesën tjetër të Ukrainës. Në fakt, në gusht të vitit 2025, Rusia kontrollonte më pak territor të Ukrainës sesa në gusht të vitit 2022.
Situata të kujton frontin perëndimor në Luftën e Parë Botërore, kur gjeneralët e pamëshirshëm sakrifikuan dhjetëra mijëra ushtarë për të fituar disa kilometra rrënoja me baltë. Gazetat patriotike shpesh e fshihnin madhësinë e marrëzive të tilla duke shtypur harta që pretendonin të tregonin përparime të mëdha. Por të dhënat më të rëndësishme në këto harta ishin shkalla e tyre. Siç vuri në dukje historiani Toby Thacker, gazetat e Luftës së Parë Botërore shpesh përdornin një shkallë të madhe qëllimisht, “gjë që i bënte ‘përparimet’ të dukeshin sipërfaqësisht mbresëlënëse, por çdo lexues i mprehtë mund ta kishte parë se… ato ishin të parëndësishme. Në shumë gazeta, detajet e sakta gjeografike kundërshtonin në mënyrë të prerë raportimin e vazhdueshëm të ‘fitimeve’ dhe ‘përparimeve'”. E njëjta gjë është edhe me përparimet e fundit ruse.
Për Ukrainën, ka kuptim ushtarak të bëjë tërheqje taktike dhe të ruajë forcën dhe jetën e ushtarëve të saj, ndërkohë që i lë rusët të lodhen deri në rraskapitje duke ndërmarrë sulme të kushtueshme për përfitime të parëndësishme. E vërteta është se Ukraina ia ka dalë ta luftojë Rusinë deri në një ngërç.
Siç shkroi së fundmi gjenerali australian në pension, Mick Ryan, është sikur më shumë se tre vjet pas pushtimit të Irakut në vitin 2003, SHBA-të kishin arritur të kapnin vetëm 20 përqind të vendit, duke pësuar 1 milion viktima në këtë proces. A do ta shihte dikush këtë si një fitore amerikane?
Në det, arritja ukrainase ka qenë po aq mbresëlënëse. Më 24 shkurt 2022, Flota Ruse e Detit të Zi kishte epërsi të plotë detare dhe dukej se Ukraina nuk kishte mjete për ta kundërshtuar atë. Një nga incidentet më të famshme atë ditë ndodhi në Ishullin e Gjarprit. Anija kryesore e Flotës Ruse të Detit të Zi, kryqëzori Moskva , i dërgoi një mesazh radiofonik garnizonit të vogël, duke thënë: “Unë jam një anije luftarake ruse. Ju sugjeroj të ulni armët dhe të dorëzoheni për të shmangur gjakderdhjen dhe viktimat e panevojshme”. Në përgjigje, garnizoni dërgoi mesazhin “Anije luftarake ruse, shko në djall veten”.
Edhe pse Ishulli i Gjarprit u pushtua shpejt nga rusët, në fund të qershorit 2022 ukrainasit e rimorrën ishullin. Deri atëherë, anija Moskva dhe shumë anije të tjera ruse ishin në fund të Detit të Zi. Duke përdorur në mënyrë inovative raketa dhe dronë, ukrainasit arritën të neutralizonin superioritetin detar të Rusisë, ndryshuan vetë natyrën e luftës detare dhe i detyruan ata që kishin mbetur nga Flota Ruse e Detit të Zi të kërkonin strehim në porte të sigurta larg frontit.
Edhe në ajër, Rusia ka dështuar. Ndërsa në luftën e saj 12-ditore kundër Iranit në qershor 2025, Izraeli fitoi kontrollin e qiellit iranian brenda rreth 36 orësh pa humbur asnjë avion me pilot, Rusia deri më tani nuk ka arritur të fitojë kontrollin e qiellit të Ukrainës. Forcat ajrore ruse kanë pësuar humbje të mëdha – jo vetëm në sulmin ukrainas ndaj flotës së bombarduesve strategjikë të Rusisë në qershor.
Rusia ka reaguar duke u mbështetur në raketa me rreze të gjatë veprimi dhe dronë për të terrorizuar qytetet ukrainase. Ukraina është përmbajtur nga kundërpërgjigjja në të njëjtën mënyrë dhe kryesisht shmang goditjen e objektivave civilë në Rusi, por dronët ukrainas kanë treguar aftësi të konsiderueshme për të goditur aeroportet dhe infrastrukturën, veçanërisht rafineritë e naftës, qindra kilometra brenda Rusisë.
Ukrainasit i kanë arritur të gjitha këto pa ndonjë ndërhyrje të drejtpërdrejtë ushtarake nga jashtë. Deri më tani, e vetmja palë e tretë që ka ndërhyrë drejtpërdrejt në luftë është Koreja e Veriut, e cila ka dërguar më shumë se 10,000 ushtarë për të luftuar për Rusinë. Vendet e NATO-s i kanë ofruar Ukrainës mbështetje masive me armë dhe burime të tjera, por asnjë trupë e NATO-s nuk është përfshirë zyrtarisht në luftimet aktuale.
Duhet gjithashtu të theksohet se para 24 shkurtit 2022 dhe për një kohë të gjatë më pas, vendet e NATO-s refuzuan t’i jepnin Ukrainës shumë lloje armësh të rënda më të sofistikuara dhe kufizuan përdorimin e të tjerave. Disa nga këto kufizime janë ende në fuqi.
Si pasojë, në vitin 2022, ukrainasit fituan në Kiev, Kharkiv dhe Kherson vetëm me armatim të kufizuar. Nëse do t’u ishte dhënë mbështetje e plotë që nga fillimi, ata mund ta kishin fituar luftën deri në fund të vitit 2022 ose në verën e vitit 2023, përpara se Rusia të mund të rindërtonte ushtrinë dhe ekonominë e saj të luftës.
Në vitin 2025, hallka më e dobët në mbrojtjen e Ukrainës qëndron ende në mendjet e miqve të saj perëndimorë. Meqenëse Rusia nuk ka arritur të fitojë epërsi ajrore dhe detare ose të depërtojë në mbrojtjen e Ukrainës në tokë, strategjia ruse kërkon të anashkalojë pozicionin e Ukrainës duke sulmuar vullnetin e amerikanëve dhe evropianëve.
Duke përhapur propagandë se fitorja ruse është e pashmangshme, rusët shpresojnë që amerikanët dhe evropianët do të humbasin guximin, do të tërheqin mbështetjen e tyre nga Ukraina dhe do ta detyrojnë atë të dorëzohet. Nënshtrimi ndaj kësaj propagande do të jetë një katastrofë jo vetëm për Ukrainën, por edhe për vendet e NATO-s që do të humbisnin shumë nga besueshmëria e tyre, si dhe mbrojtjen e tyre më të mirë kundër kërcënimeve në rritje ruse.
Ndërsa Rusia vazhdon të zgjerojë ushtrinë dhe ekonominë e saj të luftës, Evropa po përpiqet të riarmatohet, por ndërkohë forca luftarake më e madhe dhe më me përvojë që qëndron midis ushtrisë ruse dhe Varshavës, Berlinit apo Parisit është ushtria ukrainase. Ushtritë polake, gjermane dhe franceze kanë secila rreth 200,000 ushtarë, shumica e të cilëve nuk kanë parë kurrë luftime. Ushtria ukrainase, në të kundërt, ka afërsisht 1 milion ushtarë, shumica e të cilëve janë veteranë me përvojë.
Pas dy javësh që kanë parë inkursione të avionëve rusë në Estoni dhe dronë rusë mbi Poloni dhe Rumani (dhe ndoshta edhe Danimarkë), evropianët duhet të reflektojnë mbi faktin se nëse Rusia sulmon Evropën nesër dhe SHBA-të zgjedhin të qëndrojnë jashtë luftimeve, aseti më i madh ushtarak i Evropës do të jetë ushtria ukrainase. Ushtria amerikane gjithashtu ka shumë për të mësuar nga përvoja e Ukrainës në fushën e betejës dhe industria e armëve të përparuara. Veçanërisht në fushën e luftës me dronë, inovacionet dhe thesari i të dhënave të Ukrainës e bëjnë atë një lider botëror. Kjo është ndoshta pjesë e arsyes pse Presidenti Trump kohët e fundit është bërë më mbështetës i Ukrainës. Ai pëlqen të mbështesë fituesit.
Është e pamundur të thuhet se si do të zhvillohet lufta , pasi varet nga vendimet e ardhshme. Por në një aspekt thelbësor, fitorja e Ukrainës është tashmë vendimtare dhe e pakthyeshme. Lufta është vazhdimi i politikës me mjete të tjera. Lufta nuk fitohet nga pala që pushton më shumë tokë, shkatërron më shumë qytete ose vret më shumë njerëz. Lufta fitohet nga pala që arrin qëllimet e saj politike. Dhe në Ukrainë, është tashmë e qartë se Putini ka dështuar të arrijë qëllimin e tij kryesor të luftës – shkatërrimin e kombit ukrainas.
Në shumë nga fjalimet dhe esetë e tij, Putini ka argumentuar se Ukraina nuk ka qenë kurrë një komb i vërtetë. Ky, për shembull, ishte mesazhi kryesor i esesë së tij të gjatë me titull “Mbi Unitetin Historik të Rusëve dhe Ukrainasve”, të cilën e botoi në korrik 2021. Sipas Putinit, Ukraina ishte një entitet i rremë, i inkurajuar nga fuqitë e huaja si një dredhi për të dobësuar Rusinë. Putini e nisi luftën për t’i provuar botës se kombi ukrainas nuk ekziston, se ukrainasit janë në të vërtetë rusë dhe se, duke pasur një gjysmë shansi, ukrainasit do të përthitheshin me gëzim nga Nëna Rusi.
Askush nuk e di se sa njerëz të tjerë do të vdesin për shkak të iluzioneve dhe ambicieve të Putinit, por një gjë që i është bërë plotësisht e qartë të gjithë botës është se Ukraina është një komb shumë i vërtetë dhe se miliona ukrainas janë të gatshëm të luftojnë me mish e me shpirt për të mbetur të pavarur nga Rusia.
Kombet nuk janë bërë nga grumbuj dheu apo nga pika gjaku. Ato janë bërë nga histori, imazhe dhe kujtime në mendjet e njerëzve. Pavarësisht se si do të zhvillohet lufta në muajt në vijim, kujtimi i pushtimit rus, i mizorive ruse dhe i sakrificave ukrainase do të vazhdojë të mbështesë patriotizmin ukrainas për brezat që do të vijnë./Përshtati “Pamfleti” nga “FinancialTimes”
